Depreme Dayanıklı Bina Nasıl Olmalı? (Bina Deprem)

Depreme dayanıklı bir bina nasıl olmalıdır sorusu insanlar tarafından yaygın biçimde merak edilmektedir. Aynı biçimde nasıl dayanıklı binalar yapılması gerektiği noktasında da insanların büyük endişeleri bulunmaktadır.

Deprem sırasında bilindiği üzere sismik etkiler nedeniyle yer yüzeyinin sallanması ve yerin altından gelen sismik güçlerin yapıları beya binaları etkilediği görülür. Bu nedenle depremin şiddetine ve etkisine göre yarattığı hasar miktarı netleşecektir.

Meydana gelen depremlerde 4 - 5 büyüklüğünün üzerinde olanlar büyük felaket olarak görülür. Ülkemizde yaşanan 99 senesindeki deprem ve 2023 yılındaki Kahramanmaraş, Hatay depremleri üzücü sonuçlar doğurmuştur.

Bahsedilen depremlerin 7 şiddetinden büyük olmaları nedeniyle binlerce can ve mal kaybının görülmesi söz konusu olmuştur. Kötü ve kalitesiz biçimde inşa edilmiş yapıların çöktüğü veya enkaz altında kaldığı görülür.

Ülkemizde yapılar ile ilgili ve kentsel dönüşüm konusunda çevre şehircilik ve iklim değişikliği bakanlığı ilgilenmektedir. Çevre ile ilgili tüm prosedürlerle ilgilenilerek gerekli izinlerin bakanlıktan alınması gerekmektedir.

Depreme dayanıklı binalar deprem gibi doğal afetlere karşı sağlam duran ve dayanıklı biçimde direnç gösteren yapılardır. Bu tür binalar inşa edilirken yapı malzemelerine ve tasarım aşamalarına özen gösterilmesi elzemdir.

İşçilik ve yapı standartları olması halinde depreme üst düzey dayanan yapıların ortaya çıkması söz konusu olacaktır. Deprem esnasında yıkılmadan ayakta kalan yapılar dayanıklı olarak görülür.

Depremler yer kabuğunda meydana gelen anı sarsıntılar sonucunda oluşur. Titreşimler ile meydana gelmesi nedeniyle yer üstünde bazı hasarlara neden olmaktadır. Yer kabuğu hareketleri sonucu ortaya çıkması nedeniyle genellikle fay hatlarının olduğu çizgi boyunca meydana gelmektedir.

Fay hatları, yer kabuğunun parçalarının birbirine göre çeşitli hareketler etmesi sonucunda hasar oluşturur. Kırılma hatları olarak görülmeleri nedeniyle depremin şiddetine göre etkisi ortaya çıkacaktır. Richter ölçeği veya Mercalli ölçeği gibi ölçüm çeşitleri ile belirlenen büyüklüğe göre yıkımlar meydana gelecektir.

Ülkemizde yaşanan Kahramanmaraş merkezli deprem sonrasında birçok can ve mal kaybının olması üzücü durumlara neden olmuştur. Aynı durum 1999 senesindeki depremin ardından yaşanan kayıplar sonucunda da görülmüştür.

Hasar konusunda ve deprem büyüklüklerinde en büyük önlemi alan ülkelerin başında Japonya gelmektedir. Yüksek deprem riski bulunan ülkelerden biri olmasına rağmen üst düzey önlemler alınması sebebiyle ölüm oranı ve yıkılan bina sayısı oldukça düşüktür. Ülkemizde ise maalesef aynı durumlar meydana gelmediği için yüksek seviyede ölüm sayılarına rastlanır.

Depremde yıkım veya kayıp yaşayan vatandaşlar çeşitli konularda sıkıntı çekmişlerdir. Bu konuda devlet tarafından ve halkımız tarafından birçok destek yapılmaktadır. Aksi taktirde depremzedelerin hayatlarını düzgün biçimde devam ettirmeleri zor olacaktır.

Depreme Karşı Önlem Alınması Gerekenler

Depreme dayanıklı yapı inşa etmek için yapılara başlangıç esnasında bazı prosedürlere dikkat edilmesi gerekir. Bu prosedürlerden bazıları şunlardır;

• Depreme dayanıklı yapı için deprem yönetmeliği konusunda gereken kurallara uyularak inşaat projeleri yapılmalıdır. Maalesef günümüzde birçok firma ve birey maliyetten kısmak için bazı kuralları çiğneyerek hareket etmektedir. Yönetmeliğe uygun biçimde yapılan yapıların
• Bina deprem dayanıklılık testi yapılarak sağlam olup olmadığının tespiti yapılması gerekir. Duruma göre inşaat projesi öncesinden yapılabilen testler aynı zamanda eski yapılar üzerinde de yapılabilmektedir. Günümüzde bulunan tüm yapılarda depreme dayanıklılık testleri yapılmalıdır. Bu sayede eviniz depreme dayanıklı mı sorusuna yanıt bulmuş olursunuz.
• Bina temeli konusunda da dikkatli biçimde hareket edilmelidir. Binanın temeli, yapıyı ayakta tutan en önemli durumlardan biridir. Kötü yapılmış bir temel yüksek şiddetteki depremlere dayanamayacaktır.
• Aynı zamanda zemin etüdü yapılarak arazinin veya toprak yapısının inşaata uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Arazi uygun değilse inşaata başlanması doğru değildir.
• İnşaat sırasında yer alan veya kullanılan malzeme kalitesi de büyük önem teşkil eder. Kaliteli malzeme kullanılan yapıların çok daha dayanıklı ve sağlam olduğu görülür.
• Depreme dayanıklı yapılarda prefabrik, prekast gibi yapı elemanları depreme karşı dayanıklıdır. Özellikle prekast malzemesinin cam elyafı gibi bileşenler ile ortaya çıkması ve sıkıştırılmış olması nedeniyle üst düzey dayanıklılık sunduğu görülür. Ayrıca prekast yapıların avantajlarından bazıları ses, ısı ve su yalıtımıdır.
• Zemin iyileştirme elemanlarının binanın temelini sağlam bir hale çevirmesi sebebiyle tercih edilmesi gerekir. Ayrıca yapı sırasında prekast gibi dayanıklı malzeme kullanımı mantıklı olacaktır.
• Prekast beton elemanları bilindiği üzere fabrika ortamında üretilerek daha kaliteli biçimde hizmet sunan betonarme yapılardır. Depreme dayanıklı olmasına rağmen prekast çift duvar uygulamalarımız sayesinde taşıyıcı güç miktarı neredeyse iki katına çıkacaktır. Yapılan araştırmalara göre prekast malzemesi ile yapılan yapıların 9.5 oranındaki depremlere dahi dayanıklı olduğu tespit edilen sonuçlardandır.
• Depreme dayanıklı bina inşası sırasında kullanılan demir donatı veya inşaat demirlerine özen göstererek hareket edilmesi gerekmektedir. Binanın güçlü durmasına vesile olan demirlerin ince ve kalitesiz seçilmesi çabuk bükülmesine sebep olur. Kalın ve kaliteli demir donatı türleri tercih edilmelidir.
• Betonarme yapı elemanları, beton veya çelik çubukların birleşmesi ile meydan gelmektedir. Bu nedenle depreme dayanıklılık konusunda önem gösterilmesi gerekir. Aynı zamanda çelik yapı elemanları ismi verilen yapılarında tercih edilirken kaliteli biçimde seçilmesi gerekir.
• Depreme dayanıklı yapı elemanları tercihi sayesinde binaların korunarak depreme karşı direnmesi söz konusudur. Binanın temelinden çatısına kadar birçok malzemeyi içinde barındıran yapı elemanlarına dikkat edilerek inşaat projeleri tamamlanması gerekir. Aksi taktirde sıkıntılı sonuçlar meydana gelecektir.
• 
  Depreme dayanıklı yapı inşa ederken aynı zamanda kiriş ve kolon gibi alanlara dikkat edilmesi gerekir. Kirişler destekleyici biçimde bulunması nedeniyle yapının ayakta durmasını sağlar. Aynı şekilde kolonlarda binanın tüm gücünü ve dayanıklılığını ortaya koyar.

Yapıların Depreme Dayanıklı Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Yapıların depreme dayanıklı olup olmadığının anlaşılması için eski yapılarda bina testleri ve kontrollerinin yapılması gerekir. Bu sayede yapıların deprem konusunda dayanıklı olup olmadığı tespit edilecektir. Deprem dayanıklılık testi nasıl olur diye merak eden bireyler internet siteleri üzerinden veya sitemizden gerekli bilgileri alabilirler.

Yapılan testlerden sonra ortaya çıkan hasar raporuna göre hareket ederek binanın yıkımına ve yeniden yapılmasına karar verilir. Aynı durum deprem bölgesindeki yapılar içinde geçerlidir. Yıkılan yapıların veya binaların haricinde ayakta kalan ancak hasar gören binalar mevcuttur. Bu binaların hasar raporlarının tespiti ve bireylerin hasarlı binasının riskli olup olmadığının belirlenmesi gerekir.

Yapıların depreme karşı dayanıklı olup olmadığını öğrenmek için gerekli prosedürlerin uygulanması elzemdir. Aksatılmadan tüm kontrollerin yerine getirilmesi sonucunda gerekli korunma ve olası yıkım riskinin önüne geçmek mümkündür. Kontrollerin inşaat projeleri öncesinde yapılması, daha sonra doğması muhtemel ekstra masraflarında önüne geçilmesine vesile olur. İşin başından sıkı tutarak ve insan hayatını yok yere saymayarak hareket etmek gerekmektedir.

Yapıların depreme karşı dayanıklı olup olmadığı öğrenmek günümüzde oldukça basittir. Bu konuda devletten yardımlar alabilirken aynı zamanda güvenilir inşaat kurumlarından da yardım almanız mümkün.

Kurumumuz ETE BETON sizlere depreme dayanıklı yapı konusunda üst düzey hizmet sunan öncü inşaat firmalarından biridir. Şirketimiz yıllardır sektörde varlık gösteren işinin ehli ve güvenilir şirketlerin başında yer almaktadır.